بازیافت فلزات گرانبها و تبدیل آن‌ها به شمش، فرآیندی پیچیده و تخصصی است که شامل مراحل مختلفی می‌شود. این فرآیند از جمع‌آوری و تفکیک ضایعات حاوی فلزات گرانبها شروع شده و در نهایت به تولید شمش‌های خالص فلزات ختم می‌شود. در ادامه، هر مرحله از این فرآیند را به طور کامل توضیح می‌دهیم:
جمع‌آوری و تفکیک مواد اولیه:
جمع‌آوری: مواد اولیه شامل زباله‌های الکترونیکی (مانند تلفن‌های همراه، رایانه‌ها، و قطعات الکترونیکی)، ضایعات صنعتی، جواهرات قدیمی، کاتالیست‌های خودرو، و حتی باتری‌ها است.
تفکیک: مواد اولیه به صورت دستی یا با استفاده از ماشین‌آلات خاص از یکدیگر جدا می‌شوند. هدف این است که مواد حاوی فلزات گرانبها از سایر مواد مانند پلاستیک‌ها، شیشه‌ها و فلزات پایه جدا شوند.
خرد و آسیاب کردن:
پس از تفکیک، مواد حاوی فلزات گرانبها به قطعات کوچکتر خرد می‌شوند. این کار با استفاده از دستگاه‌های خردکن انجام می‌شود.
سپس این قطعات در آسیاب‌های مخصوص به ذرات ریزتر تبدیل می‌شوند. خرد کردن و آسیاب کردن مواد باعث می‌شود که فلزات از دیگر مواد جدا شده و فرآیندهای شیمیایی و حرارتی بعدی بهبود یابند.
ذوب و بازیابی فلزات:
ذوب: در این مرحله، مواد خرد شده در کوره‌های خاصی ذوب می‌شوند.
بازیابی: فلزات گرانبها به دلیل وزن و چگالی بیشتر خود در پایین کوره جمع می‌شوند و از مواد دیگر جدا می‌شوند. مواد غیر فلزی و ناخالصی‌ها به عنوان سرباره به سطح کوره می‌آیند و از فلزات جدا می‌شوند.
در برخی از فرآیندهای شیمیایی برای جداسازی فلزات گرانبها از سایر مواد نیز استفاده می‌شود. مثلا، انحلال فلزات در اسیدها و سپس رسوب‌دهی آن‌ها می‌تواند به جداسازی و بازیابی فلزات کمک کند.
تصفیه و خالص‌سازی :
فلزات بازیابی شده ممکن است هنوز ناخالصی‌هایی داشته باشند. برای رسیدن به خلوص مورد نیاز، فلزات ذوب شده ممکن است چندین بار پالایش شوند.
تصفیه شیمیایی: در این مرحله، از روش‌هایی مانند الکترولیز یا انحلال در اسیدهای خاص استفاده می‌شود. الکترولیز به‌ویژه برای خالص‌سازی فلزاتی مانند طلا و نقره مؤثر است.
تصفیه حرارتی: برخی فلزات با استفاده از فرآیندهای تقطیر و تبخیر خالص می‌شوند. در این روش، فلزات به بخار تبدیل شده و سپس در دمای پایین‌تر تقطیر می‌شوند تا به حالت جامد بازگردند و خالص شوند.
تبدیل به شمش :
پس از خالص‌سازی، فلزات گرانبها به قالب‌های مخصوص ریخته می‌شوند تا به شکل شمش درآیند.
شمش‌ها معمولاً در اندازه‌ها و وزن‌های مختلفی تولید می‌شوند، بسته به نیاز بازار و استانداردهای صنعتی.در این مرحله، توجه خاصی به کنترل دما و زمان سرد شدن فلزات می‌شود تا از ایجاد ترک و حباب در شمش‌ها جلوگیری شود و کیفیت شمش به حداکثر برسد.
کنترل کیفیت و بسته‌بندی:
پس از تولید شمش‌ها، هر یک از آن‌ها از نظر خلوص و کیفیت بررسی می‌شوند. این کار ممکن است با استفاده از آزمایش‌های شیمیایی و فیزیکی انجام شود تا اطمینان حاصل شود که شمش‌ها به استانداردهای مورد نظر رسیده‌اند.
شمش‌ها سپس بر اساس وزن و خلوص علامت‌گذاری شده و برای فروش یا استفاده در صنایع دیگر بسته‌بندی می‌شوند.
مزایای تبدیل فلزات گرانبها به شمش :
حمل و نقل و نگهداری آسان‌تر: شمش‌ها به دلیل شکل استاندارد خود، آسان‌تر حمل و نگهداری می‌شوند.
شمش‌ها به دلیل شکل استاندارد خود، آسان‌تر حمل و نگهداری می‌شوند
بازارپذیری:
بازارپذیری:شمش‌های فلزات گرانبها به عنوان واحدهای استاندارد تجاری در بازارهای جهانی شناخته می‌شوند و خرید و فروش آن‌ها آسان‌تر است.
ذخیره‌سازی ارزش: شمش‌ها به عنوان یک روش موثر برای ذخیره ارزش و سرمایه‌گذاری در فلزات گرانبها محسوب می‌شوند.
